Blijf opletten!

De corona-epidemie lijkt in Nederland geleidelijk tot rust te komen. De toegenomen vaccinatiegraad en het meer zomerse weer zijn daarin twee belangrijke factoren. Kunnen we dan eindelijk tot rust komen?

Ja en nee! We hopen natuurlijk dat iedereen die vakantie heeft daarvan gaat genieten, dat iedereen weer meer mensen kan ontmoeten en dat de maatschappij weer in zijn normale doen komt.

Maar juist nu moeten we opletten, nu krijgen we er ruimte voor! Is het allemaal wel gegaan zoals we graag willen? In mijn opleiding leerden we dat principes in de maatschappij en in de wetenschap (bijna) heilig zijn. Als daar aan gemorreld wordt moet je oppassen niet in een verkeerd spoor terecht te komen. Wat ons opvalt is dat er momenteel verschillende van deze principes ernstig onder druk staan.

Respect: in de vorige nieuwsbrief is al geschreven over de toenemende polarisatie in onze maatschappij. We schreven toen: de polariserende toon van veel discussies in onze maatschappij baart ons zorgen, so be kind, even if you’re right! (H. Marukami).

Daar willen we aan toevoegen dat het van respect getuigt om discussies eerlijk te voeren en te komen met ware feiten (als die al bestaan) en niet met tendentieuze opmerkingen of onwaarheden. Ga met de anderen om zoals je wil dat anderen met jou omgaan. Ook getuigt het van respect om het over feiten en meningen te hebben en niet op de man te spelen. Als je een vraag stelt ben je tegenwoordig al gauw een wappie.  Onlangs werd zelfs een viroloog bedreigd, dit is uiteraard zeer onacceptabel!

Vrijheid van meningsuiting: ook dat werd toen genoemd. Vrije uitwisseling van gedachten, feiten en meningen is van het grootste belang. Een mooi recent voorbeeld is de vraag of het corona virus misschien uit het lab komt. Tot een week geleden was je meteen een wappie als je hier wat over vroeg, en veel hierover werd het afgelopen jaar van internet verwijderd. Sinds Biden het weer op de agenda gezet heeft mag er over gepraat worden. Op zich is dat goed nieuws. Maar het is schokkend dat de reden waarom het gebeurt een politieke is en het onduidelijk is of er een wetenschappelijke reden achter zit. Het is dus niet uit principe dat die vrijheid op zich belangrijk is. Als de politiek of bijvoorbeeld facebook beslist waarover gepraat of geschreven mag worden zitten we wel heel erg  op een hellend vlak.

Daarbij komt nog een ander probleem: door allerlei nepnieuws zijn echte feiten moeilijk te vinden. Blijkbaar zijn er partijen die baat hebben bij het verspreiden van nepnieuws (en dat zijn niet alleen de Russen en de Chinezen).

Autonomie is het derde principe dat sterk onder druk staat. Er wordt veel druk gezet op iedereen om zich te laten vaccineren. Ook met onwaarheden. Zo zegt onze minister dat het corona vaccin veilig is. Echter: geen enkel vaccin is 100% veilig. Elk vaccin heeft zijn voordelen (bescherming tegen een ziekte) en zijn nadelen (bijwerkingen). De huidige coronavaccins lijken op korte termijn betrekkelijk veilig (en mogelijk heeft de minister dit bedoeld), maar van de effecten op langere termijn weten nog helemaal niets, dat zal de tijd uitwijzen.

Een ander voorbeeld is dat het vaccin niet alleen de ontvanger beschermt maar ook anderen.  “Doe het voor je oma” wordt er gezegd.  Maar deze uitspraak is niet bewezen en ook niet per se voor de hand liggend: als je gevaccineerd bent kun je nog steeds drager zijn van een virus, en kun je het eventueel doorgeven aan anderen. Verder is sociale druk des onterecht omdat in het algemeen medicijnen en vaccins worden gebruikt voor je eigen gezondheid. Als er dan bijwerkingen zijn dan zijn die voor je eigen rekening. Als je een vaccin neemt voor een ander en je krijgt er problemen door,  zit jij er mee.

Collectieve druk is kwalijk, temeer als dit gedaan wordt met halve waarheden en onwaarheden. Het doel moet zijn om iedereen in staat te stellen om op basis van goede informatie zo goed en zo kwaad als dat gaat eigen keuzes te maken.

Een volgend principe is het voorzorgsprincipe: pas iets pas toe als het de grootst mogelijke zekerheid heeft dat het niet schadelijk is. Als artsen geven we bij het ontvangen van de artsenbul aan dat primum est non nocere: het eerste principe is: doe in ieder geval geen kwaad. Dit is onder andere de reden dat nieuwe geneesmiddelen en vaccins uitgebreid onderzocht en beproefd worden voordat ze worden toegelaten. Het huidige vaccin is nog in een experimentele fase, een aantal zaken zijn in het onderzoek overgeslagen en meer jaren effecten zijn nog onbekend omdat deze vaccins pas zo kort geleden zijn ontwikkeld. Daarom is het nog niet goedgekeurd maar tijdelijk toegelaten. We kunnen nu nog niet zeggen dat de risico’s meevallen want we kennen de mogelijke risico’s nog niet. Ook dit principe staat nu dus onder druk: er wordt aangedrongen op het vaccineren van gezonde mensen in het algemeen (die weinig risico lopen) en zelfs kinderen en zwangere vrouwen. Dit is nog nooit vertoond met medicijnen of vaccinaties die nog  niet goedgekeurd zijn. En al helemaal niet bij een totaal nieuw soort vaccin. Waarom?? Gelukkig zijn er in Nederland en ook daarbuiten steeds meer artsen die hier bezwaar tegen maken.

Er staat nog een vijfde principe onder druk: de privacy. Door de vaccinaties en de corona app worden er steeds meer feiten van ons allemaal vastgelegd. En bescherming van deze informatie is nooit 100% zoals we al herhaaldelijk hebben gemerkt. Hoe lang blijven we hiermee doorgaan? Hoe lang worden deze gegevens gebruikt? Wie hebben er toegang tot deze info? En ga zo maar door.

Willen we dit? We laten het wel toe. En het past in de tendens van de huidige maatschappij. Je kunt nauwelijks je computer prettig gebruiken als je niet op allerlei plekken persoonlijke informatie achter laat.

En als laatste: er zijn ons een aantal vrijheden ontnomen.  Er waren ook goede argumenten voor. Krijgen we onze vrijheden terug, of moeten we die terug kopen (bijvoorbeeld door je te laten vaccineren)? Ook dit is een principiële vraag (wat verder ook een ieders houding is ten opzichte van deze vraag is).

Daarnaast is het opvallend dat er andere opties zijn dan vaccineren. Zowel regulier als complementair. Zo zijn er tot nu toe mensen die op de goede manier preventief homeopathische middelen namen vrijwel niet ziek geworden. Wereldwijd lijkt dit na een eerste inventarisatie rond de 98% te zijn. Als mensen dan toch ziek werden dan werden ze het mild. Ook lijken veel mensen met covid-19 of met long-covid goed te reageren op homeopathische middelen, zoals zo vaak bij epidemieën.

Kortom: blijf wakker, vorm je eigen mening, blijf communiceren en heb respect voor mensen met een andere mening. Juist nu: blijf opletten!